Quý đối tác và khách hàng lưu ý với các dòng Laptop sử dụng sạc và cổng USB-C ( chân Type C).
Việc dùng sạc Type-C hoặc các thiết bị cáp cắm vào cổng Type C không đúng chuẩn hoặc không đúng cách là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây chập, cháy mạch nguồn máy tính.
I. Các kiến thức lưu ý với Sạc và Cáp chân Type C.
⚠️ Nguyên nhân chính gây cháy máy.
1. Sạc không hỗ trợ chuẩn PD hoặc PD giả → Bộ sạc xuất điện áp cố định (15 V hoặc 20 V) ngay cả khi thiết bị chưa yêu cầu → Laptop chưa “handshake” xong mà đã bị dội điện áp cao → cháy IC PD, MOSFET nguồn hoặc cầu chì bảo vệ.
2. Cáp USB-C kém chất lượng / sai chuẩn e-marked → Không có chip nhận dạng dòng điện → laptop hiểu sai → yêu cầu dòng quá cao → nóng, chập mạch sạc.
3. Cắm / rút khi đầu cắm đang lỏng hoặc có tia lửa → Sinh xung điện áp (spike) ngắn 24–30 V → cháy tụ lọc hoặc chip quản lý sạc.
4. Nguồn từ xe hơi hoặc ổ chuyển đổi không ổn định → Dòng điện dao động mạnh khi nổ máy hoặc tăng ga → mạch sạc laptop không chịu nổi.
🔍 Dấu hiệu sau khi bị chập
• Laptop không lên nguồn / không sạc pin.
• Đèn báo sạc không sáng, sạc cắm vào nóng nhanh hoặc kêu tạch nhẹ.
• Có mùi khét gần cổng Type-C.
• Đo trên bo nguồn thấy chập 19–20 V (IC PD hoặc MOSFET chết).
⚡ Sạc chuẩn PD là gì?
PD (Power Delivery) là chuẩn sạc nhanh chính thức của cổng USB-C, do USB-IF (hiệp hội USB quốc tế) quy định.
Chuẩn này cho phép thiết bị và sạc tự “đàm phán” điện áp – dòng điện để cấp nguồn đúng mức an toàn.
✅ Dấu hiệu sạc chuẩn PD thật
• Có ghi rõ “USB-C PD”, “Power Delivery”, hoặc “PD 3.0 / 3.1” trên thân hoặc hộp.
• Công suất rõ ràng: 45W, 65W, 100W, 140W, v.v.
• Cáp đi kèm có chip e-marker (thường ghi 5A / PD).
• Khi đo bằng đồng hồ đo dòng USB-C, điện áp tự thay đổi theo thiết bị.
❌ Sạc không chuẩn PD (nguy hiểm)
• Loại rẻ, ghi “Type-C 20V” nhưng không có chip điều khiển PD.
• Cắm là xuất điện áp cố định, không đàm phán → dễ đốt mạch PD của laptop.
• Một số sạc ô tô hoặc sạc dự phòng giá rẻ cũng thuộc nhóm này.
👉 Tóm lại:
Sạc chuẩn PD = sạc thông minh, tự nhận biết điện áp phù hợp.
Sạc không PD = sạc “ngu”, dễ gây cháy main nếu sai điện áp.
🔌 Cáp USB-C chuẩn e-marked là gì?
“E-marked” (Electronic Marked Cable) nghĩa là trong sợi cáp USB-C có gắn một con chip điện tử nhỏ (gọi là E-marker chip).
Chip này có nhiệm vụ nhận dạng và giao tiếp với thiết bị để đảm bảo sạc đúng dòng – đúng điện áp – an toàn.
⚙️ Cụ thể, chip e-marker làm những việc gì
1. Khai báo khả năng chịu dòng của cáp:
• Nếu cáp có chip e-marker → sạc và máy sẽ biết cáp chịu được 5A (100W hoặc hơn).
• Nếu không có chip → mặc định chỉ 3A (60W).
2. Xác định chiều truyền dữ liệu và tín hiệu video (DisplayPort, Thunderbolt…).
3. Bảo vệ thiết bị khi điện áp cao (15V–20V–28V):
→ Nếu cáp không có chip, một số sạc PD sẽ từ chối cấp nguồn cao, hoặc tệ hơn là sai điện áp → cháy mạch.
✅ Cách nhận biết cáp e-marked thật
• Trên bao bì có ghi rõ: “5A / e-Marked / PD 100W / PD 240W”.
• Cáp thường to và dày hơn loại thường.
• Có thể kiểm tra bằng đồng hồ đo USB-C – sẽ hiển thị “E-marker detected”.
II. Vấn đề kết nối với các thiết bị ngoại vi khác như việc cắm cáp Type-C từ laptop ra để sạc điện thoại hoặc pin dự phòng.
→ Thông thường là an toàn, không gây chập cháy, nếu các điều kiện dưới đây được đảm bảo.
✅ An toàn khi:
• Cổng USB-C đó của laptop là cổng “xuất điện” (PD Output), tức chỉ cấp điện ra, không nhận điện vào.
• Dòng sạc nhỏ (thường 5V – 9V, 1–3A).
• Dây cáp chính hãng, không đứt, không gãy lõi.
• Không dùng thiết bị sạc ngược (ví dụ pin dự phòng sạc lại laptop).
⚠️ Nguy cơ khi (dễ gây chập cháy hoặc hư mạch):
1. Dùng nhầm cổng USB-C hỗ trợ sạc hai chiều (Power Delivery bi-directional) → Nếu thiết bị bên kia (điện thoại/pin dự phòng) cũng phát điện ngược → xung điện đẩy ngược vào main laptop, có thể cháy IC PD hoặc MOSFET bảo vệ.
(Ví dụ: một số pin dự phòng sạc nhanh 65W – 100W có thể “output” 20V → cực kỳ nguy hiểm.)
2. Cáp Type-C kém chất lượng / không e-marked → Sai nhận dạng → điện áp cao hơn 5V → dễ chết mạch sạc laptop.
3. Thiết bị sạc bị lỗi, đang quá nhiệt hoặc chập mạch → Dòng ngược có thể đi qua cổng laptop.
🧩 Cách dùng an toàn tuyệt đối
• Chỉ sạc điện thoại qua cổng USB-A hoặc USB-C có ký hiệu ⚡ hoặc logo sạc pin.
• Nếu dùng USB-C, nên dùng cáp e-marked.
• Không dùng pin dự phòng công suất cao (65W–100W) để nối vào laptop trừ khi laptop có ghi rõ “support PD-in/out”.
• Khi nghi ngờ, dùng bộ sạc riêng của điện thoại hoặc pin dự phòng — đừng sạc qua laptop.
